M.S. Wiener

Mevrouw W. Drucker. †

Mevrouw Drucker is 5 December overleden. Voor haar die Donderdag „Evolutie” hadden ontvangen, een nummer met een hoofdartikel waaruit de persoon van Mevrouw Drucker en haar kijk op de verhoudingen in de politiek zoo duidelijk en zoo scherp sprak, waarin Mevr. Drucker zoo absoluut Mevr. Drucker was, was het een bijna onbegrijpelijke tijding.

De eerste gewaarwording na het bericht was een gevoel van leegte, maar dadelijk daarna een gevoel van dankbaarheid.

Midden in haar werk is zij gestorven deez’ merkwaardig groote vrouw, en wij zijn gelukkig dat deze vrouw, die werkte, altijd werkte voor het groote doel de maatschappelijke en politieke bevrijding van de vrouw, niet een lang ziekbed heeft gehad. Wat zou haar een gedwongen rust zwaar zijn gevallen. Zij was immers nooit moe, zij kende geen behoefte aan rust. En tóch was deze vrouw, deze rustelooze arbeidster niet een rustelooze natuur, ’t Was niet een vrouw, die voort, voort joeg, die een gevoel van innerlijke onrust gaf.

Wat haar, die het voorrecht gehad hebben onder haar leiding te werken, zoo gefrappeerd heeft, is juist de rust waarmee zij vóór ging, waarmee zij leidde. Streng was zij voor zich zelf, streng voor anderen. Groote plichtsbetrachting eischte zij van de vrouw. Halfheid kende zij niet. Het doel, dat zij bereiken wilde, stelde zij zakelijk en tot het eind toe hield zij zakelijk vast aan dat doel en toch wie haar beter kende, voelde bij haar onder al die zakelijkheid zoo de warmte, zoo een ontzaglijke liefde voor de vrouw die onderdrukt werd, door ongeschreven en geschreven wetten.

’t Zou zeker interessant zijn om te bestudeeren haar critieken op de verschillende wetsontwerpen en Kon. Besluiten, maar minstens even belangrijk om psychologisch te beschouwen haar artikelen die bespreken de zede, de gewoonte en de vrouw.

Haar werk is zoo veelzijdig. Zij is de stichtster van de georganiseerde vrouwenbeweging. Zij redigeerde bijna 33 jaar „Evolutie”. 20 jaar samen met Mevr. Haver, daarna alleen *). Iedere 14 dagen verscheen er een blad en al was men het ook bij tijden niet eens met haar opvatting, altijd weer greep men naar het blad bij elk politiek en maatschappelijk feit van beteekenis in Nederland vroeg men : „Wat zegt Mevr. Drucker er van”.

En dat is juist één van de dingen waarom ik haar zoo groot vond. Zij had altijd een gefundeerd zelfstandig oordeel, ’t Moge voor velen vaak hard geweest zijn als zij met een plan kwamen en Mevr. Drucker zette er met groote kalmte, nooit stuitend, maar wel altijd precies zeggend wat zij vond, een domper op, maar hoe velen hebben niet na verloop van tijd gezegd : „Zij had het al weer goed gezien”.

Zij liet zich nooit betooveren, door geen mooi klinkende leuze, door geen prachtige belofte, door geen persoonlijke charme. Zij onderzocht de kern, leek haar die juist, dan steunde zij zooals slechts weinigen het vermogen, en ontdekte zij er iets onzuivers in, dan was haar critiek onmeedoogenloos. Nooit de persoon viel zij aan, zij ontleed de zaak waarvoor gestreden werd.

Tegenover personen bewaarde zij een groote reserve. Slechts met haar aller-allernaaste omgeving bestond een intieme omgang. Het is mij zoo bij gebleven, hoe een vrouw, wier karakter zoo heel veel verschilde van Mevr. Drucker’s, eens heel verdrietig was, omdat zij zich teleurgesteld voelde in het vertrouwen, dat zij zoo royaal en gul een ander geschonken had. Heel rustig, zonder een woord van beklag, zei Mevr. Drucker: „Uw eigen schuld, mevrouw, u moet niet al de menschen, waar u mee samenwerkt, aan uw koffietafel noodigen ’.

’t Is schijnbaar een opmerking zonder beteekenis, toch is zij mij immer bij gebleven als iets wat Mevr. Drucker in haar omgang karakteriseert.

Gereserveerd, steeds correct in haar verplichtingen tegenover anderen, nooit intiem, maar daarom ook nooit teleurgesteld in een persoon en altijd gereed om te werken en om zich met een onkreukbare eerlijkheid en feillooze trouw te geven aan de zaak, waar zij tot haar dood voor gewerkt heeft: de verheffing van de vrouw. *) Over haar werk kan hier niet nader worden geschreven, als men over het werk van Mevrouw Drucker zou willen uitweiden, zou men de geschiedenis van de Nederlandsche Vrouwenbeweging moeten schrijven.