L. K. v. d. C.

In Memoriam Mevrouw W. Drucker
 
Eerst Mevr. Willekes MacDonald, nu Mevr. Drucker, het zijn zware slagen die ons vrouwen van Nederland in den laatsten tijd treffen. Hoeveel verschil er tusschen deze beiden ook heeft bestaan, verschil in levensomstandigheden en wellicht daardoor ook verschil in kijk op het leven, beiden hadden ééne groote, niet genoeg te waardeeren eigenschap gemeen: haar onvervalscht feminisme, het zich geven met al hare kracht en hare volle toewijding aan de belangen van de vrouw. Wat het zegt in dezen tijd van verslapping en onverschilligheid bij de meeste jongeren, juist nu vooral in ons land de gevaren voor het verloren gaan van wat met moeite door de wegbereidsters is opgebouwd, met den dag grooter worden ; deze veteranen in de vrouwenbeweging te moeten missen, wij ouderen beseffen het maar al te wel. En al heeft mevr. Drucker niet zooals mevr. MacDonald eene openbare functie bekleed, waar zij moeilijk te vervangen is, al zal oogenblikkelijk haar heengaan het meest intensief worden gevoeld in de door haar gestichte „Vrije Vrouwenvereeniging’’, wij anderen die hier buiten staan voelen het toch als een groot gemis, dat we voortaan bij alles wat wij in het belang der vrouw trachten te verkrijgen, den eerlijken steun van mevr. Drucker zullen moeten missen. Al past dankbaarheid, dat deze strijdster voor de vrijmaking der vrouw tot op zulk een hoogen leeftijd dit met kracht kon blijven volhouden, als wij haar nog telkens als het haar noodig voorkwam in eene vergadering hoorden debatteeren, maar vooral, als we om de 14 dagen weer lazen hoe dit klare verstand the topic of the day belichtte met eene helderheid, waarop menig manlijk journalist jaloersch kan zijn, dan stelden wij ons voor dat haar 80ste verjaardag een groot feest zou worden in de Nederlandsche vrouwenwereld. Het heeft helaas niet zoo mogen zijn. Aan het gevoel van grooten weemoed dat ons bij haar heengaan vervult, paart zich tevens dat van dankbaarheid voor het voorbeeld, dat zij ons heeft gegeven: een voorbeeld van strijden zonder iets voor zichzelf op het oog te hebben: een voorbeeld van werken met groote toewijding en onverflauwden ijver voor wat men nuttig en noodig oordeelt in ’t algemeen belang met eerlijke middelen en zonder aanzien des persoons.

Ik heb mevr. Drucker pas beter leeren kennen in den oorlogstijd, toen zij als presidente der „Vrije Vrouwenvereeniging’’ het initiatief nam tot de oprichting van het Vrouwencomité voor de Distributie. Niet in de groote vergaderingen met het geheele comité uitte zich hare kracht ’t meest, maar in de meer intieme bijeenkomsten te haren huize van het Dagelijksch Bestuur. Hoe waren wij daar vaak in bewondering voor dat scherpe verstand en helder oordeel, gepaard aan zulk een toch echt vrouwelijk gevoel. Hoe kon zij daar de dingen soms met een enkele opmerking in ’t juiste licht plaatsen; hoe wist zij de te heftige elementen vaak, zonder hen te kwetsen, te doen gevoelen dat zij alles te eenzijdig bekeken, slechts ten opzichte van ééne categorie in onze samenleving, om ten slotte eigen opvatting te doen zegevieren, waardoor al de buitensporige eischen werden gebracht binnen perken die voor verwezenlijking vatbaar schenen. Daar zijn banden van vriendschap gesloten, die niet meer verbroken zijn.

Ik weet niet, wat ik in die dagen het meest bewonderde in mevr, Drucker: haar altruïstisch voelen, of hare groote belezenheid en grondige kennis onzer wetten en de toepassing van deze.

Als soms een enkelen keer toevallig door een gesprek een tipje van haar eigen leven werd opgelicht, dan leerden wij begrijpen, hoe deze vrouw eene strijdster was geworden tegen het vele onrecht dat kerkelijke en burgerlijke wetten nog toelaten dat de vrouw wordt aangedaan.

Opheffing der maritale macht, ik zou bijna durven zeggen: het was mevrouw Drucker’s stokpaardje. Zij, R.-Katholiek opgevoed, zooals zij in het laatste door haar geredigeerde Evolutie-nummer van 2 Dec. j.1. nog schreef in haar antwoord aan den R.-Katholieken redacteur van „Nieuw Nederland ”, doet hierin nog eens weer uitkomen hoe in het sacrament van ’t huwelijk in de R.-K. kerk „het masculinisme tot waanzin is opgevoerd.”

In haar laatsten wil heeft mevr. Drucker nog een voorbeeld ter navolging gegeven: drie vrouwen zijn hare executrices-testamentair, met als eerste hare trouwe ver' zorgster en gezellin van zoovele jaren.

Moet het deze wegbereidster niet in den laatsten tijd dikwijls droef te moede zijn geweest, als zij zag, hoeveel verloren ging van wat scheen voor altijd als een recht verkregen? Maar haar voorbeeld van moedig volhouden tot ’t einde toe zal, wie wellicht de moed ging ontzinken, aansporen tot krachtigen weerstand. Wanneer de jongeren dit leeren begrijpen als een noodzakelijk iets, weten wij dat al dat werk voor de vrouw toch ten slotte rijpe vruchten zal dragen. Mevr. Drucker’s leven en streven is zeker niet vergeefsch geweest.
 
---
 
Het is goed gezien van degenen die mevr. Drucker het naast hebben gestaan, dat „Evolutie” met het verscheiden van hare stichtster zal ophouden te bestaan. Met eene andere redactrice zou trouwens „Evolutie” niet de echte „Evolutie” meer kunnen zijn.

Nu wij voortaan die pittige opmerkingen in de haar eigen stijl zullen missen, nu we niet meer kunnen grijpen naar haar blad, om, zooals bij mij zoo vaak het geval was, ons te vermeiden in dien raken kijk op de dingen van den dag, die wij wel zoo voelen, doch de gave missen ze zóó te uiten, zullen wij toch nog dikwijls denken aan die eerlijke strijdster voor vrouwenrechten, die tevens de vrouwen ook zoo flink wist te wijzen op hare plichten.

Wij zullen vol piëteit hare gedachtenis in ons geheugen prenten, omdat zij was eene zeer bijzondere hoogstaande vrouw, die haar leven heeft gewijd aan de belangen van allen, voor wie zij meende dat betere rechten verkregen moesten worden