Emma Sophia Carolina Gompertz-(Josephus) Jitta (Amsterdam 1853-Utrecht 1941, NI, begraven op de joodse begraafplaats te Muiderberg), geen beroep, wel tal van functies, dochter van Alfred Josephus Jitta, (hof)juwelier, en Fannij (Abigail) Polak Daniëls. Gehuwd (Amsterdam 1873) met Bernhard Leon Gompertz (Amsterdam 1848-Amsterdam 1916), bankier (de Gompertz van het bankiershuis Wertheim & Gompertz).

Was bestuurlijk actief in tal van joodse instellingen van weldadigheid, onder meer ruim 40 jaar als regentes van de Bewaarschool voor Nederlandsch-Israelietische Minvermogenden (De Telegraaf 30.5.1918), en als mede-oprichtster en bestuurster van de Vereeniging Zuigelingen-Inrichting te Amsterdam (opr. 1906, NIW 7.12.1906), een kinderdagverblijf voor zuigelingen van werkende moeders van alle gezindten (de latere crèche aan de Plantage Middenlaan). Ook was zij vanaf 1884 lid, en van 1889 tot 1916 presidente, van het Damescomité van de Vereeniging Kindervoeding, dat ervoor zorgde dat in de winter aan arme schoolkinderen, eveneens van alle gezindten, warme maaltijden werden verstrekt ­– een organisatie waarin een aantal feministen van uiteenlopende achtergrond actief was, onder wie Catharina Alberdingk Thijm, Charlotte Carno-Barlen, Rosa Manus, Cor Tilanus en Cato Tilanus en Henriette Verwey Mejan.

Was tenminste in 1889 commissaris van HDZ, de eerste vrouwenzwemclub in Nederland (opr. 1886), waarin zij in 1893 Betsy Kerlen als presidente opvolgde. Het is niet zeker of zij zelf ook aan de wedstrijden deelnam die de zwemclub organiseerde, zoals in elk geval Betsy Kerlen en Geertruida Wijthoff deden. Maar bevorderen dat zoveel mogelijk meisjes en vrouwen leerden zwemmen en aan wedstrijden meededen, deed zij in elk geval wél, vanuit de overtuiging dat vrouwen die zwommen, net als vrouwen die fietsten, aan een vorm van praktisch feminisme deden (Evolutie 30.6.1897). Haar bijdrage aan de Nederlandse inzending (Women’s work in the Netherlands) voor het vrouwenpaviljoen op de Wereldtentoonstelling in Chicago (1893) betrof dan ook een rapport over sport.

Lid van het Leesmuseum voor Vrouwen vanaf het jaar 1887/1888.

Vroeg lid van de VVK: wordt op de eerste algemene vergadering (december 1894) in de controlecommissie gekozen (Evolutie 29.12.1894). Een bestuursfunctie nam zij daarin niet op zich. Wél was zij organisatorisch betrokken bij het congres van de International Woman Suffrage Alliance (Amsterdam 1908), waarvan de VVK gastvrouw was, als lid van het Centraal Comité (Amsterdammer 3.3.1907) en als presidente van de Ontvangstcommissie (Evolutie 5.6.1907). In die laatste hoedanigheid ontving Gompertz-Jitta, naar Engelse traditie, de internationale gasten tijdens het Congres in eigen huis aan de Keizersgracht (een ‘luxurious home’, ‘filled with a rare art collection’) voor een tea.

In 1913 was zij lid van de Feestcommissie van de tentoonstelling De Vrouw 1813-1913 in Amsterdam.

» Nog altijd lid in 1899 (Amsterdam), 1905 (Amsterdam), 1906 (Amsterdam), 1908 (Amsterdam) en 1909 (Amsterdam).

Publicaties

- ‘Sport’, in Women’s work in the Netherlands (z.p. [1893])

Bronnen - Atria: archief Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid

- SAA: archief Kindervoeding

- SAA: archief Leesmuseum voor Vrouwen, jaarverslagen

Literatuur - Gedenkboek van de Tentoonstelling De Vrouw 1813-1913 (Amsterdam [1914])

- Ida Husted Harper (ed.), The History of Woman Suffrage dl 6 (New York 1922)

- Floor Meijer, ‘De Vereniging Kindervoeding’, in: Wereldburgers. Vrijmetselaren & de stad Amsterdam 1848-1906 (Amsterdam 2010) 423-428

- Myriam Everard, ‘Emma Gompertz-Jitta’ (2010) [link: http://www.wilhelminadrucker.nl/nl/emma-gompertz-jitta]

- Myriam Everard, ‘Rosa Manus: The Genealogy of a Jewish Dutch Feminist’, in: Myriam Everard en Francisca de Haan (red.), Rosa Manus (1881-1942): The International Life and Legacy of a Jewish Dutch Feminist (Leiden/Boston 2017) 25-58

- ‘Lijst van hoogstaangeslagenen in de Rijks directe belastingen in de provincie Noordholland’, Nederlandsche Staatscourant 5.5.1897: Bernard Leo Gompertz, echtgenoot, Daniel en Nicolaas Marinus Josephus Jitta, broers

- Theo Toebosch, Uitverkoren zondebokken (Amsterdam 2010)